Wypadki przy pracy nie należą do rzadkości, a większość pracodawców się ich obawia. Dlaczego? Przede wszystkim jest to spowodowane tym, że wypadki przy pracy wiążą się z licznymi konsekwencjami. Jednak jednym z najczęstszych zmartwień jest kwestia ubezpieczenia. Pracodawcy zastanawiają się, ile wynosi odszkodowanie w przypadku wypadku przy pracy? Czy ten koszt pokrywają oni z własnego budżetu, czy też ktoś inny? Sprawdźmy!
Kiedy mamy do czynienia z wypadkiem przy pracy?
- czy zdarzenie było nagłe?
- czy wywołała je przyczyna zewnętrzna?
- czy spowodowało uraz lub śmierć?
- czy nastąpiło w związku z pracą?
Jeśli odpowiedzi na wszystkie pytania brzmią “tak”, nie ma zwykle wątpliwości co do tego, czy był to wypadek przy pracy. Czasem jednak stwierdzenie tego nie jest takie proste, a wtedy przeprowadza się postępowanie powypadkowe.
Rodzaje wypadków przy pracy i ich charakterystyka
Wypadki przy pracy to temat, który chyba zawsze będzie aktualny. Mogą one przybierać różną formę i nasilenie, a ich skutki bywają bardzo różne. Jakie są rodzaje wypadków w miejscach pracy? Przyjrzyjmy się im dokładnie.
- Śmiertelny wypadek przy pracy. Jest to sytuacja, w której zatrudniony zmarł wskutek wypadku w okresie do 6 miesięcy od zdarzenia.
- Ciężki wypadek przy pracy. Jest to zdarzenie, które spowodowało ciężkie uszkodzenie ciała (np. utrata słuchu, utrata wzroku).
- Lekki wypadek przy pracy. Jest to rodzaj wypadków niezagrażających życiu, ale powodujących czasową niezdolność do pracy. Za lekki wypadek przy pracy uznaje się także inny wypadek bez znamion ciężkiego lub śmiertelnego wypadku przy pracy.
- Zbiorowy wypadek przy pracy. Jest to zdarzenie, w wyniku którego poszkodowane są przynajmniej 2 osoby objęte ubezpieczeniem wypadkowym.
Na jakie można liczyć odszkodowanie za wypadek przy pracy?
Wielu pracownikom błędnie wydaje się, że gdy dojdzie do wypadku przy pracy, do wypłaty odszkodowania będzie zobowiązany pracodawca, i to w dodatku z własnego budżetu. Czy tak faktycznie jest? Otóż nie. W takiej sytuacji najpierw wypłacane jest jednorazowe odszkodowanie, które wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Na odszkodowanie z ZUS może liczyć pracownik, który uległ wypadkowi i doznał stałego czy też długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Gdy natomiast poniósł śmierć, odszkodowanie jest wypłacane członkom jego najbliższej rodziny.
Możesz zastanawiać się także, skąd się biorą te pieniądze? Jak łatwo się domyślić, jednorazowe ubezpieczenie jest pokrywane ze składek ubezpieczenia społecznego, a mówiąc ściślej: z ubezpieczenia wypadkowego. Pracodawcy co miesiąc odprowadzają składkę na te ubezpieczenia z wynagrodzenia zatrudnionego.
To oznacza, że jeśli czytasz ten artykuł jako pracodawca, nie musisz szczególnie obawiać się wypadków przy pracy i ogromnych wydatków związanych z wypłatą odszkodowania, ponieważ w pierwszej kolejności ten obowiązek spoczywa na ZUS-ie.
Ile wynosi aktualnie jednorazowe odszkodowanie przyznawane przez ZUS?
Jaka jest wysokość jednorazowego odszkodowania przyznawanego przez ZUS? Stawki nie są tutaj stałe i zmieniają się co roku. Zmiany w tym zakresie zaszły 1 kwietnia 2024 r. Od tego dnia obowiązują podwyższone stawki odszkodowania. Zgodnie z obwieszczeniem z dnia 1 kwietnia 2024. do dnia 31 marca 2025 r. ZUS wypłaci odszkodowanie osobom uprawnionym w wysokości 1431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Oznacza to wzrost o ponad 150 zł w porównaniu do kwoty obowiązującej w 2023 roku. Zainteresowani mogą być ciekawi również, jak ustalany jest procent stałego lub długotrwałego uszczerbku. Jest to zadanie dla lekarza orzecznika ZUS, który, aby to ustalić, przeprowadza badanie. Po uzyskaniu tej informacji wystarczy ustalony procent pomnożyć przez podaną kwotę za 1% uszczerbku.
Przykład: jednorazowe odszkodowanie za 4% uszczerbku wyniesie 5724 zł (4 x 1431 zł).
Do publicznej wiadomości podano również, że odszkodowanie z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego od 1 kwietnia 2024 r. wyniesie 25 044 zł.
Odszkodowanie przysługuje również w sytuacji, gdy pracownik zmarł wskutek wypadku. Wówczas za ubieganie się o odszkodowanie odpowiedzialni są członkowie rodziny ubezpieczonego. W takim wypadku małżonek lub dziecko zmarłego może otrzymać jednorazowe odszkodowanie w wysokości 128 799 zł.
Kiedy pracodawca jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania z własnej kieszeni?
Chociaż zdaniem niektórych kwota jednozrazowego odszkodowania wypłacanego przez ZUS nie jest niska, czasami okazuje się niewystarczająca na pokrycie szkody pracownika. Jeśli kwota jest za mała i brakuje na pokrycie kosztów leczenia lub rehabilitacji, pracownik może żądać od pracodawcy wypłacenia dodatkowego odszkodowania.
Nie jest to jednak takie proste, ponieważ wówczas pracownik musi przedstawić dowody na to, że pracodawca jest odpowiedzialny za wypadek. Jak to zrobić? Można np. wspomnieć o braku właściwych warunków BHP w miejscu pracy, czy też zaznaczyć, że pracodawca prowadzi działalność, która wiąże się z konkretnym typem ryzyka.
Ubieganie się o dodatkowe ubezpieczenie od pracodawcy jest zatem jak najbardziej możliwe, lecz wymaga spełnienia kilku warunków. Podstawą jest oczywiście udowodnienie, że wypadek uznawany jest za wypadek przy pracy. Oprócz tego trzeba wykazać wysokość poniesionej szkody i związek przyczynowy pomiędzy szkodą a wypadkiem przy pracy.
Jak uzyskać odszkodowanie za wypadek przy pracy? Krok po kroku
Zostałeś poszkodowany w miejscu pracy i nie wiesz, co robić? Niezależnie, na podstawie jakiej umowy jesteś zatrudniony, powinieneś zastosować się do kilku prostych kroków.
Zgłoś wypadek
Pierwszą rzeczą, jaką powinieneś zrobić, jest zgłoszenie wypadku pracodawcy lub zleceniodawcy, oczywiście tylko jeśli stan zdrowia Ci na to pozwala. Jeśli Twój przełożony aktualnie jest niedostępny, powiadom o sprawie osobę reprezentującą firmę.
Dopilnuj, aby został przygotował protokół powypadkowy
Ten dokument zwykle jest wypełniany, gdy zostaną już ustalone okoliczności i przyczyny zdarzenia. Pracodawca ma na to aż dwa tygodnie od chwili poinformowania go o wypadku. Warto podkreślić, że aby sporządzić taki protokół, zapewne konieczne będą Twoje wyjaśnienia. Zadbaj również o to, aby dokument został sporządzony w trzech egzemplarzach (lub więcej, jeśli jest taka potrzeba) – jeden dla Ciebie (lub członka Twojej rodziny), drugi dla pracodawcy, zaś trzeci – dla ZUSu.
Dokładnie zapoznaj się z informacjami zawartymi w protokole i jeśli z czymś się nie zgadzasz, masz pewne uwagi, nie wahaj się o nich poinformować. Możesz również zwrócić uwagę na to, czy dokument zawiera najważniejsze elementy, czyli np. Twoje wyjaśnienia, informacje od świadków wypadku.
Podczas trwania tych czynności zostanie również sprawdzone, czy spowodowany wypadek można zaliczyć jako wypadek przy pracy. Jeśli spełniał jego warunki, następnym Twoim krokiem powinno być zweryfikowanie, czy miałeś opłacane składki na ubezpieczenie wypadkowe. Jeśli wszystko jest w porządku, przejdź do dalszych działań.
Złóż wniosek o świadczenie
Aby ubiegać się o świadczenie z tytułu wypadku przy pracy, musisz złożyć odpowiedni wniosek do ZUS-u lub bezpośrednio do płatnika składek, czyli swojego pracodawcy. Wniosek powinien zawierać:
- rodzaj świadczenia, o które się ubiegasz (np. jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego uszczerbku na zdrowiu),
- dane identyfikacyjne pracodawcy (NIP, REGON), a w przypadku ich braku – PESEL lub seria i numer dowodu osobistego albo paszportu,
- dane ubezpieczonego, czyli Twoje (PESEL, NIP), a jeśli nie posiadasz – seria i numer dowodu osobistego albo paszportu.
Dokumenty, które należy dołączyć do wniosku:
- protokół powypadkowy lub karta wypadku,
- zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz N-9) wypełnione przez lekarza, informujące o zakończeniu leczenia i rehabilitacji, a w przypadku śmierci poszkodowanego – akt zgonu.
Oprócz tego ZUS może prosić dodatkowo o dostarczenie:
- karty informacyjnej z udzielenia pierwszej pomocy,
- wyjaśnień, czy poszkodowany odbył ewentualne obowiązkowe szkolenia z zakresu BHP,
- oświadczenia osoby, której jako poszkodowany zgłosiłeś wypadek,
W przypadku gdy wypadek był wypadkiem komunikacyjnym, ZUS może wymagać dostarczenia takich danych jak:
- numer rejestracyjny pojazdu,
- dane personalne pozostałych uczestników wypadku,
- dane dotyczące postępowania prowadzonego przez policję i inne instytucje.
Wypełniając pismo do ZUSu, pamiętaj również o podaniu kilku ważnych informacji takich jak np.: data rozpoczęcia pracy, rodzaj umowy, czy informacje o odprowadzaniu składek na ubezpieczenie wypadkowe.
Czekaj na przyznanie świadczenia
Papierologia to nic przyjemnego – doskonale o tym wiemy, ale uwierz, że w tym przypadku to wszystko tylko wygląda tak skomplikowanie. Wystarczy, że uzbroisz się w odrobinę cierpliwości i będziesz współpracował z pracodawcą, a na pewno uda się załatwić sprawę raz a dobrze. Pamiętaj również, że jeśli nie będziesz sobie radził z wypełnianiem dokumentów, możesz poprosić o pomoc pracownika oddziału ZUS, w którym będziesz składał wniosek o odszkodowanie.
Kiedy nie przysługuje odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy?
Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy nie zawsze przysługuje. Otóż nie można liczyć na jego wypłatę, jeśli przyczyną wypadku było udowodnione, umyślne lub będące skutkiem rażącego niedbalstwa, nieprzestrzeganie przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia. Mówiąc prostymi słowami, nie otrzymasz żadnych środków, jeśli wypadek był z Twojej winy. Przykładową sytuacją może być np. szlifowanie bez obowiązkowych okularów ochronnych.
Zabezpiecz swoją przyszłość z odpowiednim ubezpieczeniem na życie
Sprawdź, jaką ofertę dla Ciebie przygotowaliśmy
Porozmawiajmy
Andrzej Piwoński to starszy specjalista w zakresie ubezpieczeń z wieloletnim doświadczeniem w branży. Od wielu lat przygotowuje jakościowe treści w oparciu o dokumenty OWU i własne doświadczenia. Stale jest na bieżąco z nowościami na rynku ubezpieczeń i dociekliwie sprawdza oferty, porównując je ze sobą. Dzięki temu jest w stanie dostarczyć naszym klientom najbardziej aktualnych i korzystnych rozwiązań ubezpieczeniowych. Zawsze podchodzi do swojej pracy z pełnym zaangażowaniem, szukając najlepszych ofert dla każdego naszego klienta indywidualnie.
Dajemy z siebie wszystko, aby odpowiedzieć na Twoje pytania!